Czy rzeczywiście hormony mają wpływ na nasz metabolizm?

Do prawidłowego funkcjonowania organizmu, potrzebna jest również  równowaga wszystkich hormonów wydzielanych przez trzustkę, nadnercza, tarczycę, jajniki czy jądra.

Dlatego warto przyjrzeć swojej gospodarczej hormonalnej. 

• Jeśli nasza waga stanęła w miejscu lub zaczęła wzrasta bez względu na to, jak mało spożywamy posiłków lub  i jak dużo ćwiczymy?
• Poziom naszej energii zaczął słabnąć.
• Nasz skóra zaczęła przybierać niezdrowy wygląd, pojawiły się wypryski, pomimo, ze okres dojrzewania już dawno minął.
• Zaczęły pojawiać się zmarszczki, pomimo młodego wieku.
• Zaczynamy bez powodu zmieniać swoje nastroje w ciągu dnia.
• Przed miesiączką zaczynamy doprowadzać siebie i najbliższe otoczenie do szału.
• Zaczynamy borykać się ze zmęczeniem, bez względu na ilość przespanych godzin.
• Nasza waga nieustannie się waha.

Spójrzmy, w jaki sposób zaburzenia hormonów mogą się przyczyniać do rozwoju nadwagi i otyłości.

• Hormony tarczycy – kontrola metabolizmu

Jeżeli nasza tarczyca pracuje w zwolnionym tempie, zwalnia również metabolizm, a ryzyko otyłości wzrasta. Mimo iż szacuje się, że na problemy z tarczycą cierpi ponad 300 milionów ludzi na świecie, uważa się, że nawet 50% z nich może nie wiedzieć o swojej chorobie [2,4,5].

Przy niskim poziomie hormonów tarczycy nie można odpowiednio ustabilizować stężenia glukozy we krwi, cholesterolu ani masy ciała. Stosowanie odpowiednio dobranej diety i optymalizacja hormonów tarczycy są kluczowe w rozwiązaniu problemu. Jadłospis powinien uwzględniać odpowiednią podaż jodu, selenu, cynku, witaminy A, kwasów omega-3. Nie wolno zapomnieć też o witaminie D – latem zapewnimy jej syntezę poprzez regularną ekspozycję skóry na działanie promieni słonecznych (aż do 90%!). Niektóre pokarmy mogą też wpływać negatywnie na funkcjonowanie omawianego gruczołu. Chodzi tu głównie o przetworzone produkty sojowe takie jak parówki i wędliny sojowe, desery czy batony białkowe.

• Hormony nadnerczy – niebezpieczeństwo stresu przewlekłego

Stres zwiększa produkcję kortyzolu, podstawowego hormonu stresu. Przewlekle podwyższony kortyzol powoduje podwyższenie poziomu glukozy we krwi oraz cholesterolu, a także stany chorobowe, tj. depresję i otępienie, a także sprzyja gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w okolicy brzusznej. Nadmierna ilość kortyzolu jest również przyczyną utraty mięśni, zakłóca wydzielanie hormonów tarczycy i wzrostu, a ponadto, negatywnie wpływa na sen. Wszystko to sprzyja przybieraniu na wadze. Zaburzenia snu pobudzają apetyt i nieopanowane napady głodu słodkich pokarmów. Stres definiuje się jako prawdziwe lub wyobrażone zagrożenie dla naszego organizmu. Ostrym bodźcom stresowym jesteśmy poddawani zawsze i tego nie da się uniknąć. Nie chodzi tu jednak o wpływ stresu, który przychodzi i odchodzi. Najbardziej groźny dla naszego zdrowia jest nieprzerwany stres, który narasta, częściowo przez nasze nastawienie. Skutki stresu są kształtowane przez nasze nastawienie i przekonania. Możemy nauczyć się tym sterować. Nie powinniście wierzyć w każdą „czarną” myśl, która przychodzi Wam do głowy!

• Hormony płciowe – mężczyzna staje się kobietą a kobieta mężczyzną

Zaburzenia funkcjonowania hormonów płciowych mogą powodować u kobiet owłosienie skóry twarzy i ciała, a także łysienie na głowie. Pojawia się także trądzik i nieregularne miesiączki. Problem może stanowić też insulinooporność współistniejąca z zespołem policystycznych jajników, który prowadzi do niepłodności i otyłości.

Problemy hormonalne u mężczyzn prowadzą do obniżenia poziomu testosteronu, które skutkuje zmniejszeniem masy mięśniowej i zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej na brzuchu. Często pod wpływem takiej nierównowagi mężczyzna upodabnia się do kobiety – namiar tkanki tłuszczowej podwyższa poziom estrogenu, co objawia się bardziej miękką skórą, powiększeniem piersi, utratą owłosienia na nogach, rękach i klatce piersiowej, utratą masy mięśniowej, obniżeniem popędu płciowego oraz problemami z erekcją.

Nierównowaga hormonów płciowych to problem niedoboru składników odżywczych wywołany nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi i środowiskiem. Chodzi tu przede wszystkim o ksenoestrogeny – związki chemiczne, które wykazują zdolność interakcji z układem hormonalnym i modulowania jego czynności w sposób charakterystyczny dla estrogenów. Upowszechnienie leków opartych na estrogenach (np. tabletka antykoncepcyjna) i rozwój przemysłu chemicznego (niektóre herbicydy i pestycydy) skutkują uwalnianiem do środowiska znacznych ilości tych substancji. Podejrzewane są one o wywoływanie skutków ubocznych wśród ssaków – zaburzeń płodności, niewykształcania cech męskich i inne skutki uboczne – zwłaszcza wśród fauny żyjącej w wodach morskich i śródlądowych [1,3,6].

•    Cukier i insulinoporność

Kiedy nasz codzienny jadłospis składa się z dużej ilości szybko wchłanianych cukrów, płynnych kalorii (soki, napoje witaminowe, napoje gazowane), rafinowanych węglowodanów (chleb, makarony, ryż) nasze komórki powoli stają się oporne na działanie insuliny, a zatem potrzebują jej coraz więcej, aby utrzymać w normie stężenie glukozy we krwi. Ten problem nazywa się insulinoopornością. Wysokie stężenie insuliny jest pierwszym objawem choroby, niestety wielu lekarzy tego nie bada. Problem ten pojawia się nawet na wiele lat przed pojawieniem się objawów cukrzycy typu 2. Gdy ten stan się pogarsza, organizm zaczyna tracić mięśnie, przybierać na wadze, ulega procesom zapalnym, zaczyna się starzeć. Wysoki poziom insuliny każe organizmowi gromadzić tkankę tłuszczową w okolicy brzusznej. Wzrost insuliny prowadzi też do zwiększenia procesów zapalnych i stresu oksydacyjnego, nadciśnienia tętniczego, wysokiego cholesterolu i trójglicerydów, niepłodności, wzrostu ryzyka zachorowania na raka, chorobę Alzheimera i depresję.

Brak równowagi hormonalnej wynika z interakcji naszych genów ze środowiskiem. Aby skutecznie sobie pomóc musimy skupić się na przyczynach problemu takich jak: niewłaściwe żywienie, stres, toksyny, zarazki i alergeny, które zaburzają pracę organizmu. Dzięki odpowiednio zaplanowanemu postępowaniu, przy współpracy z dietetykiem i lekarzem, problem ze zrzuceniem kilogramów, a także wiele innych chorób może być zażegnanych.

Czy często badacie swoją gospodarkę hormonalna? Jeśli macie problem z gospodarką hormonalna, czy odpowiednio ja leczycie?  Czy macie jakieś własne sposoby na jej wyrównanie? Jak długo zajęło wam przywrócenie gospodarki do stanu równowagi?

Już za tydzień zapraszam na kolejny artykuł, którego głównym tematem będzie:  Co jest lepsze niż wiagra? – sięgnijmy po naturalne sposóby.

Aneta Strelau - od 15 lat dietetyczka kliniczna. Członkini Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Dietetyków DIETS/ EFAD, Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i Na Diecie Bezglutenowej, Polskiego Towarzystwa Dietetyki, Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, wiceprezeska Fundacji promującej sport wśród dzieci i młodzieży „Warszawska Asocjacja Rugby. Zajmuje się również poradnictwem dla dzieci objętymi opieką specjalistycznych poradni zaburzeń neurorozwojowych na terenie Warszawy: www.strelau.pl


^{Bibliografia
1.    Allsopp, M., Santillo, D., Johnston, P.: Poisoning the future; Impacts of endocrine disrupting chemicals on wildlife and human health (ang.). Greenpeace, 1997. [dostęp 2010-12-01].
2.    Canaris GJ, Manowitz NR, Mayor G et al. The Colorado thyroid disease prevalence study. Arch Intern Med. 2000; 160:526-34.
3.    K. Czupryńska, M. Marchlewicz, B. Wiszniewska: Wpływ ksenoestrogenów na męski układ płciowy. Postępy Biologii Komórki.
4.    Khan A, Muzaffar M, Khan A et al. Thyroid Disorders, Etiology and Prevalence. J Med Sci. 2002; 2:89-94.
5.    Thyroid Foundation of Canada. About thyroid disease. Available at: http://www.thyroid.ca/thyroid_disease.php. Last accessed March 2015.
6.    J. Toppari, JC. Larsen, P. Christiansen, A. Giwercman i inni. Male reproductive health and environmental xenoestrogens. „Environ Health Perspect”. 104 Suppl 4, s. 741–803, 1996}